Almenn óánægja með drög að makrílfrumvarpi
Allar umsagnir um frumvarpsdrög sjávarútvegs- og landsbúnaðarráðherra varðandi kvótasetningu á makríl voru neikvæðar. Með frumvarpinu er ætlað að feta milliveg ólíkra sjónarmiða eftir makríldóma Hæstaréttar. Þegar makríll hóf að synda á íslensk mið hófst hálfgert villtavestursástand þar sem útgerðir reyndu að landa sem mestu af fisknum enda bar að miða við veiðireynslu skipa þegar til hlutdeildarsetningar tegundarinnar kæmi. Stærstur hluti aflans var sendur í bræðslu. Um þetta er fjallað í Fréttablaðinu í dag:
Með reglugerð árið 2011 ákvað þáverandi sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra hins vegar að skerða hlut aflareynsluskipanna og auka hlut annarra skipa á móti. Markmið þess var meðal annars að aukinn hluti aflans yrði verkaður til manneldis. Niðurstaða Hæstaréttar í tveimur málum frá í desember var að þetta fyrirkomulag hefði brotið gegn úthafsveiðilögunum. Skaðabótaskylda íslenska ríkisins til tveggja útgerða vegna áranna 2011-14 var því viðurkennd. Tvö sambærileg mál biðu meðferðar fyrir héraðsdómi og eftir að dómar Hæstaréttar voru kveðnir upp hafa fleiri útgerðir boðað bótamál vegna áranna 2015-18.
Gera má sér í hugarlund að möguleg bótafjárhæð verði nokkrir milljarðar hið minnsta. Frumvarpi sjávarútvegsráðherra nú er ætlað að bæta úr þessu ástandi. Aflamarki verði úthlutað á grundvelli tíu bestu veiðiára skipa árin 2008-2018 að báðum árum meðtöldum. Þýðir þetta að hlutur aflareynsluskipanna hækkar en verður þó ekki jafn mikill og ef úthafsveiðilögunum hefði verið fylgt strax árið 2011. Á móti lækkar hlutur vinnslu- og ísfiskskipa svo og línu- og handfærabáta.
Margar útgerðir í þeim hópi hafa lagt í fjárfestingar á grundvelli hinnar ólögmætu reglugerðar. Allir ósáttir við makrílútspil Viðbrögð sjávarútvegsráðherra við makríldómum Hæstaréttar virðast síst hafa orðið til að lægja öldurnar. Lagt er til að makríll verði kvótasettur fyrir komandi vertíð og fá menn ýmist of lítið eða of mikið.
„Að mati Ísfélags Vestmannaeyja og Hugins væri á hinn bóginn eðlilegt og málefnalegt, að þegar þessum málum er markaður farvegur til framtíðar með lögum frá Alþingi, sé leitast við að búa svo um hnúta eftir því sem framast er kostur, að úthlutun einstakra aðila svari til þess sem þeim hefði að réttu lagi borið að lögum, hefði þeim verið fylgt á sínum tíma,“ segir í umsögn útgerðanna tveggja sem lögðu ríkið fyrir jól.
Í svipaðan streng er tekið í umsögn Eskju. Með frumvarpinu sé ótækt að svo freklega sé gengið á rétt frumkvöðla veiða á tegundinni sem raun ber vitni. Frumvarpið leiði til ósanngirni í garð þeirra útgerða sem hófu veiðarnar.
Í umsögn Vinnslustöðvarinnar segir að árið 2014 hafi legið fyrir með áliti umboðsmanns Alþingis að fyrirkomulagið frá 2011 stóðst ekki lög. Ekki geti talist sanngjarnt eða málefnalegt að þeir sem náðu „viðbótaraflareynslu“ eftir það tímamark fái að njóta hennar með setningu laganna.
„Lagt hefur verið í umtalsverðar fjárfestingar til að útbúa skip fyrirtækjanna til markílveiða, ef að þetta frumvarp verður að lögum nýtast [þær] illa. […] Það er með öllu óskiljanlegt að flokkar vinnslu- og ísfiskiskipa eigi einn [sic!] að bæta fyrir meint mistök stjórnvalda við upphaflega úthlutun á heimildum í makríl gagnvart „aflareynsluskipum“,“ segir aftur á móti í umsögn Þorbjarnar, Ramma og Nesfisks. Lagt er til að miðað verði við sex bestu veiðiárin í stað tíu bestu.
