Ýsa um allan sjó

„Það hefur ekki farið framhjá sjómönnum sem stunda þorskveiðar á línu að allt er fullt af ýsu á slóðinni.  Oft á tíðum er hún ekki sem meðafli heldur megin uppistaða aflans.  Aðilar hafa gripið til þeirra ráða að færa sig af hefðbundinni veiðislóð yfir á svæði sem lítil von er að fá ýsu.  Það hefur stundum dugað og stundum ekki,  en alltaf leitt til aukins útgerðarkostnaðar, sem ekki er hægt að sætta sig við.“

Svo segir í færslu á heimasíðu Landssambands smábátaeigenda og segir þar ennfremur:

Veiðiheimildir í ýsu á grundvelli hlutdeildar og þess sem fært var milli ára eru nú rúmum fjórðungi minni en þær voru á sl. fiskveiðiári.  26% (12.548 tonn) í aflamarki og 22% (1.924) í krókaaflamarki.  Þessi skerðing á móti því að veiðiheimildir í þorski voru auknar lýsir kannski vandanum í hnotskurn.  Hlutfall veiðiheimilda í ýsu á móti þorski er aðeins 16%.

Frá upphafi krókaaflamarks 1. september 2001 hefur hlutfallið hæst farið í 81% fiskveiðiárið 2007/2008, en hefur verið lægra en 20% frá 2012/2013 ef síðasta ár er undanskilið en þá var það 23%.  Meðaltal tímabilsins 2001/2002 – 2019/2020 er 32%.

Annar þáttur sem vegur þungt í útgerðinni eru viðskipti með aflaheimildir.  Krókaaflamarksbátar hafa verið háðir því að fá leigðar heimildir úr aflamarkskerfinu, en nú bregður svo við að ekkert er hægt að fá leigt nema á verði sem skilar engu öðru en tapi.

Samanlögð krókaaflahlutdeild í ýsu er 15,16% sem gefur langtum minni en afla en þeir hafa veitt undanfarin ár.  Síðastliðin 10 fiskveiðiár nemur hlutfall þeirra í heildarýsuafla að meðaltali um fjórðungi, fór hæst fiskveiðiárið 2013/2014 þegar krókaaflamarksbátar veiddu rúm 28% af allri ýsu.

Það er skoðun margra að með slíkri samfelldri veiði á ýsu hafi þeir í raun öðlast aflareynslu sem ætti að taka tillit til við úthlutun.  Sjávarútvegsráðherrar hafa hins vegar ekki fallist á þau sjónarmið.

Miðað við skýrslur Hafrannsóknastofnunar kemur útbreiðsla ýsunnar á óvart og vonandi að niðurstöður haustralls verði mönnum í hag þannig að forsendur myndist fyrir endurskoðaðri ráðgjöf.

Við skoðun á aflatölum Fiskistofu staðfesta þær aukna ýsuveiði hjá krókaaflamarksbátum og togurum.

Samanburður fiskveiðiáranna nú og í fyrra tímabilið til og með 8. nóvember sýnir að gengið hefur hraðar á útgefnar heimildir (úthlutun og færsla milli ára).  Krókaflamarksbátar að nálgast 40%.