Við eigum að skipta jafnt

Svandís Svavarsdóttir matvælaráðherra ritar eftirfarandi pistil í Morgunblaðinu í dag:
„Strandveiðipotturinn tæmdist fyrir helgi, fyrr en nokkru sinni áður, þrátt fyrir að aldrei hafi stærri hluta af leyfilegum þorskafla verið ráðstafað í hann. Það er afar miður að ekki náðist að tryggja 48 daga til strandveiða þetta sumarið. Í þetta hefur stefnt í nokkurn tíma og alveg ljóst, miðað við hvernig veiðarnar hafa gengið, að mörg þúsund tonn til viðbótar hefði þurft til að tryggja veiðar í ágúst, tonn sem ekki eru til ef fara á að ráðgjöf Hafró, sem ég hyggst gera.

Þrátt fyrir að margt hafi gengið vel í sumar að því er viðkemur strandveiðum er það þó svo að verðmætum hefur ekki verið skipt á réttlátan hátt. Þangað til hægt er að tryggja að allir fái 48 daga þarf að passa að því sem er til skiptanna sé skipt á réttlátan hátt milli strandveiðisjómanna. Til að koma í veg fyrir að það endurtaki sig næsta sumar hyggst ég leggja fram frumvarp í vetur sem heimilar það að nýju að skipta þeim veiðiheimildum sem ráðstafað er til strandveiða niður á svæði í kringum landið.

Jöfn skipting

Frá upphafi hefur það verið markmið að þeim takmarkaða afla sem er til ráðstöfunar sé skipt sem jafnast, þannig eru takmörk á því hvað hver bátur má landa miklu, til þess að þeir sem eiga stærstu og bestu bátana fái ekki meira en aðrir. Bátarnir fá jafn marga daga til þess að veiða (12 daga í mánuði) og því væri niðurstaðan jöfn ef það væru ekki aðrir þættir sem hafa áhrif á skiptinguna, m.a. veður og fiskgengd. Stjórnvöld hafa ekki áhrif á veðrið og geta því lítið gert í því þegar brælur koma í veg fyrir að bátar komist á sjó. En fiskgengd er ekki eins duttlungafull og veðrið. Það er staðreynd að fiskgengd er misjöfn milli landsvæða og það er rót þess óréttlætis sem ég sé í skiptingu pottanna í dag. Sum landsvæði eiga mest undir því að geta veitt seinni hluta sumars; tími sem nú er runninn þeim úr greipum, tími þegar þorskurinn er stærstur og verðmætastur.

Verðmætin skipta mestu máli

Tonn af stórum þorskum er mun verðmætara en tonn af litlum þorskum. Af því leiðir að strandveiðisjómenn og fjölskyldur þeirra á ákveðnum svæðum hafa minna upp úr krafsinu. Mér finnst mikilvægt að við hlustum á þá strandveiðisjómenn sem verða fyrir þessari skerðingu. Við verðum að skipta þessu jafnar. Þannig mætti hugsa sér að þegar upplýsingar liggja fyrir um hversu margir eru skráðir á hvert strandveiðisvæði þá sé aflanum skipt jafnt á þau svæði eftir fjölda báta. Slíkt er einfalt í framkvæmd. Ef 50% báta eru á einu svæði, þá fá þeir 50% af heimildunum. Með þeim hætti væri tryggt að aðstæður eins og í dag skapist ekki aftur, að stór svæði verði af verðmætasta veiðitímanum vegna þess að ekki var tekið tillit til fiskgengdar. Og að allir fái sem jafnastan hlut.“