Svandís Svavarsdóttir matvælaráðherra kynnti í hádeginu bráðabirgðaniðurstöður verkefnisins Auðlindarinnar okkar – stefna um sjávarútveg. Tillögurnar eru 60 talsins. Í grófum dráttum er lagt til að kvótakerfinu verði viðhaldið og að veiðigjald verði að miklu leyti óbreytt. Skoða á þó hvort hægt sé að leggja það á sem hlutfall af aflaverðmæti.

Sjá kynningu hér.

Lagt er til að sameign þjóðarinnar á fiskveiðiauðlindinni verði lögfest í stjórnarskrá.

Tillögurnar eru afurð fjögurra hópa sem Svandís skipaði til að greina áskoranir og tækifæri í sjávaútvegi í maí 2022.

Til stendur að leggja niður almennan byggðakvóta og einfalda löggjöf um fiskveiðistjórnun. Stuðla á að auknu gegnsæi og dreifðu eignarhaldi í sjávarútvegi. Veiðiheimildir sem áður voru í almenna byggðakvótakerfinu yrðu leigðar út. Þau verðmæti sem það myndi skapa, þrír til fjórir milljarðar króna, myndu renna til sveitarfélaga í sjávarbyggðum.

Til stendur að halda strandveiðum áfram en skýrar skuli kveða á um markmið, árangursmælingar og aðgengi til að ná betur fram upphaflegum markmiðum kerfisins. Fram kom í kynningunni að ekki væri einhugur um að halda ætti í strandveiðikerfið. Hluti hans taldi galla kerfisins of marga til að hægt væri að leggja til óbreytt vægi strandveiða en annar hluti taldi samfélagsleg og byggðaleg sjónarmið vega það þungt að rétt væri að viðhalda kerfinu með einhverjum lagfæringum

Í skýrslunni er að finna tillögur sem auka eiga gagnsæi um eignarhald og tengsl útgerða. Lagt er til að komið verði í veg fyrir að hægt sé að fara framhjá kvótaþakinu. Skilgreining á tengdum aðilum verði víkkuð og hvatt verður til dreifðara eignarhalds á sjávarútvegsfyrirtækjum.

Tillögurnar 60

• A. Rannsóknir og nýsköpun
  Tillaga 1 — Efla hafrannsóknir og forgangsraða auknu fjármagni til hafrannsókna sem er ekki bein ráðgjöf um nýtingu nytjastofna
  Tillaga 2 — Skilja á milli ráðgjafar og rannsókna Hafrannsóknastofnunnar
  Tillaga 3 — Hvetja til aukinnar samvinnu rannsóknaraðila, háskóla og fyrirtækja í sjávarútvegi (nýtingaraðila)
  Tillaga 4 — Bæta upplýsingagjöf og almenna þekkingu um skattahagræði nýsköpunarfyrirtækja
  Tillaga 5 — Nýjar nýtingaleiðir í sjó fari í umhverfismat og vistkerfisnálgun beitt við ákvarðanatök
• B. Verndarsvæði, veiðisvæði og veiðarfæri
  Tillaga 6 — Vinna heildstæða stefnu um verndun hafsvæða sem tekur til fleiri þátta en fiskveiðistjórnunar
  Tillaga 7 — Verndarmarkmið svæða í hafi skilgreind og svæðin stækkuð
  Tillaga 8 — Veiðisvæði verði eingöngu miðuð við tegund veiðarfæra, en ekki stærð eða afl skipa
  Tillaga 9 — Yfirfara lög og reglur til að tryggja að þær dragi ekki úr hvötum til þróunar á veiðafærum
  Tillaga 10 — Setja hvata svo tilkynnt sé um öll töpuð veiðafæri og innleiða staðlaðar merkingar á öll veiðafæri
• C. Umgengni um sjávarauðlindina
  Tillaga 11 — Allur veiddur afli komi í land. Setja hvata til að tryggja að óæskilegur afli komi að landi
  Tillaga 12 — Samræma vigtun afla og gera ferlið skilvirkara
  Tillaga 13 — Setja frekari skilyrði um gæði í meðhöndlun á fiski við strandveiðar
  Tillaga 14 — Setja hvata til nýtingar og endurnýtingar
• D. Orkuskipti í sjávarútvegi
  Tillaga 15 — Setja á fót sjóð þar sem orkuskipti í sjávarútvegi eru samfjármögnuð
  Tillaga 16 — Við breytingar á strandveiðikerfi verði hugað að fyrirkomulagi sem hámarkar orkunýtingu
• E. Kerfi fiskveiðistjórnunar
  Tillaga 17 — Viðhalda aflamarkskerfinu
  Tillaga 18 — Skerpa og endurskoða markmið strandveiða
  Tillaga 19 — Tilfærsla almenns byggðakvóta
  Tillaga 20 — Endurskoða skel- og rækjubætur og línuívilnun
  Tillaga 21 — Ráðstöfun sértækra byggðakvóta til byggða þar sem veiðar og vinnsla eiga framtíð fyrir sér
  Tillaga 22 — Afnema 5,3% kerfið og nýta afraksturinn til uppbyggingar dreifðra byggða
  Tillaga 23 — Skoða hvort, hvar og hvernig sé heppilegt að koma á kerfi með svæðisbundnum nýtingarrétti
  Tillaga 24 — Herða veiðiskyldu
• F. Nýting gagna
  Tillaga 25 — Koma á rafrænni skráningu um rekjanleika afla í allri virðiskeðjunni
  Tillaga 26 — Skilgreina og byggja upp miðlægt gagnasafn til að halda utan um öll þau gögn sem verða til í sjávarútvegi
  Tillaga 27 — Fyrirtækjum í veiðum og vinnslu og stofnunum verði skylt að afhenda gögn í gagnagrunn
• G. Markaðssetning, sala og orðspor
  Tillaga 28 — Tryggja þarf áherslu á sjávarútveg innan Íslandsstofu
  Tillaga 29 — Vinna stefnu um markaðssetningu Íslands (marketing of nations)
  Tillaga 30 — Koma á fót opinberum upplýsinga-, gæða- og sjálfbærnivettvangi
  Tillaga 31 — Auka vitund um mikilvægi og heimild til notkunar íslenska fánans eða annarrar upprunamerkingar
  á íslenskar sjávarafurðir
  Tillaga 32 — Þrýsta á upprunaupplýsingar og upplýsingar um kolefnisfótspor
  Tillaga 33 — Yfirfara regluverk og aðgerðir innan fiskveiðistjórnunar, hvort þar séu þættir sem hamli eða skapi neikvæða
  hvata gegn stöðugu framboði íslenskra sjávarafurða
  Tillaga 34 — Stjórnvöld vinni að því að ná fram hagstæðari tollasamningum / fríverslunarsamningum
• H. Menntun
  Tillaga 35 — Efla samráðsvettvang um menntun í sjávarútvegi fyrir sjávarútvegsfyrirtæki, rannsóknar- og menntastofnanir
  Tillaga 36 — Tryggja að skólar geti tekið við og menntað fleiri nemendur
  Tillaga 37 — Stjórnvöld standi fyrir kynningarátaki á fjölbreyttum námsmöguleikum og störfum í sjávarútvegi fyrir öll skólastig
  Tillaga 38 — Breyta ímynd og námsumhverfi á námsbrautum tengdum sjávarútvegi og laða að fjölbreyttari nemendahópa
  með tilliti til kyns og uppruna
  Tillaga 39 — Bjóða og styðja við nám í tæknifögum, iðngreinum og fleiri lykilfögum sjávarútvegs sem næst heimabyggðum um allt land
  Tillaga 40 — Efla og þróa þverfaglegt nám sem tengist sjávarútvegi
  Tillaga 41 — Draga úr íþyngjandi áhrifum löggildinga
  Tillaga 42 — Færa seinni hluta lengri námslína í iðn- og tækninámi á framhaldsskólastigi upp á háskólastig
  Tillaga 43 — Efla menntun og rannsóknir í upplýsingatækni á Íslandi, með áherslu á gervigreind og hagnýtingu stórra gagnasafna
  Tillaga 44 — Auka aðgengi greinarinnar að menntuðu fólki í markaðsfræði og sölustýringu í sjávarútvegi
• I. Auðlindagjöld
  Tillaga 45 — Hækka veiðigjald og einfalda útreikning þess
  Tillaga 46 — Taka upp fyrningaleið
  Tillaga 47 — Auðlindasjóður og lögbundin dreifing til sveitarfélaga
• J. Gagnsæi sjávarútvegsfyrirtækja
  Tillaga 48 — Aukið gagnsæi í eignarhaldi sjávarútvegsfyrirtækja
  Tillaga 49 — Aukið gagnsæi í rekstri sjávarútvegsfyrirtækja
  Tillaga 50 — Úttekt á áhrifum eigna- og stjórnunartengsla innan sjávarútvegs og í óskyldum greinum
  Tillaga 51 — Önnur viðmið um hámarksaflahlutdeild og tengda aðila
• K. Starfsumhverfi í sjávarútvegi
  Tillaga 52 — Samstillt átak stjórnvalda og fyrirtækja í sjávarútvegi um sífellda og nútímalega öryggisfræðslu í sjávarútvegi
  Tillaga 53 — Skylda öll fiskiskip til að innleiða öryggisstjórnunarkerfi
  Tillaga 54 — Bæta umgjörð um andlegt öryggi starfsmanna til sjós
  Tillaga 55 — Gildissvið löggjafar um kynjakvóta í stjórnum verði útvíkkað þannig að skyldan nái til hagsmunaog félagasamtaka yfir ákveðinni stærð
  Tillaga 56 — „Kvenna/kvára“ fyrsta togarann í íslenskum sjávarútvegi þannig að konur/kvár séu a.m.k. 30% starfsfólks um borð
  Tillaga 57 — Skilja stöðu fjölbreytileikans
  Tillaga 58 — Hvetja til þess að laus störf í sjávarútvegi séu auglýst til umsókna
• L. Löggjöf á sviði fiskveiðistjórnunar
  Tillaga 59 — Einfalda og samræma löggjöf á sviði fiskveiðistjórnunar í ein heildarlög
  Tillaga 60 — Lögfesta í stjórnarskrá ákvæði um fiskveiðiauðlindina sem sameign þjóðarinnar