Fyrstu löxunum slátrað hjá Laxey í nóvember
Sú áætlun um verkefnið sem við settum upp fyrir um tveimur árum er að ganga eftir. Seiðastöðin er komin í fullan rekstur, fyrsti skammtur af fiski er kominn í áframeldi í Viðlagafjöru og við áformum að fyrsta slátrun verði í nóvember,“ segir Lárus Ásgeirsson, stjórnarformaður landeldisfyrirtækisins Laxeyjar í Vestmannaeyjum en þar er á ferðinni eitt af stærstu landeldisverkefnum hér á landi þessa stundina. Áætlanir miðast við að fullbyggð muni stöðin afkasta um 35 þúsund tonna ársframleiðslu af laxi á ári og er miðað við að síðasta áfanga í uppbyggingu hennar verði lokið árið 2031. Í heild er áætlað að verkefnið kosti um 70 milljarða króna og þannig er hér á ferðinni ein stærsta einkaframkvæmd landsins.
Seiðastöð í fullan rekstur
Seiðastöð Laxeyjar hefur mikla afkastagetu og byggir á svokallaðri RAS tækni sem þýðir að ferskvatnið í eldinu er hringrásað, hreinsað og endurnýtt. Í ferskvatninu eru seiðin alin í þrepum frá hrognum í 100 gramma stærð en þá eru þau flutt yfir í stórseiðahúsið í Viðlagafjöru þar sem þau eru alin í um 500 gramma stærð og gerð tilbúin til áframeldis í sjó. Seiðin fara síðan í áframeldi í kerum með jarðsjó. „Seiðastöðin okkar er ein sú þróaðasta á Íslandi og þar getum við afkastað um fjórum milljónum seiða í eldi á ári. Núna erum við komin með stöðina í fullan rekstur en ferli seiðanna í ferskvatni tekur um eitt ár og síðan tekur það aðra 12 mánuði að ala fiskinn alla leið í fimm kílóa sláturstærð. Núna eru um fjórar milljónir seiða í seiðastöðinni og fyrsti hópurinn fór í nóvember yfir í stórseiðahúsið og á að verða tilbúinn til slátrunar í nóvember næstkomandi,“ segir Lárus.
Selja umframframleiðslu seiða til annarra eldisfyrirtækja
Þar sem afkastageta seiðastöðvarinnar er verulega umfram það sem fyrirtækið hefur rúm fyrir í eldi á meðan unnið er að uppsetningu eldistanka í Viðlagafjöru segir Lárus að tækifæri skapist til að þjónusta önnur eldisfyrirtæki sem sækjast eftir bæði 100 gramma seiðum og einnig stórseiðum en þar segir Lárus bæði um að ræða fyrirtæki í land- og sjóeldi. „Við höfum núna lokið við fyrsta áfangann í áframeldinu í Viðlagafjöru þar sem framleiðslugetan er um 5000 tonn. Til þess þurfum við um eina milljón seiða þannig að seiðastöðin í fullum afköstum er að skila okkur fjórfalt fleiri seiðum. Þess vegna höfum við borð fyrir báru að bregðast við eftirspurn eftir seiðum frá öðrum eldisfyrirtækjum.“
Jarðsjórinn einstök auðlind
Mannvirkin í Viðlagafjöru eru sannarlega engin smásmíði. Þar rísa til að mynda 8 eldisker eða tankar sem hver um sig er 28 metrar í þvermál og 13 metrar á dýpt. Hver tankur rúmar 5000 rúmmetra en notaður er jarðsjór úr borholum í eldið.
„Þegar byrjað var að vinna með hugmyndina um Laxey á sínum tíma kom í ljós að Vestmannaeyjar eru einstaklega góður kostur fyrir stöð af þessu tagi. Við sækjum um 8 gráðu heitan sjó með borholum og getum raunar borað enn dýpra og fengið allt að 13 gráðu heitan sjó. Þetta er lykilatriði og raunar skapar það Íslandi algjöra sérstöðu í landeldinu að geta dælt upp síuðum hlýsjó til eldis því hann er alveg laus við allar bakteríur, þörunga eða annað sem getur smitað inn í eldiskerfið. Þessu til viðbótar erum við líka með mikla tækni- og vinnsluþekkingu í Eyjum, góða höfn og við liggjum vel við siglingaleiðum með afurðirnar á erlenda markaði. Í raun féllu því mjög mörg atriði saman til að gera Vestmannaeyjar að ákjósanlegum stað fyrir þetta verkefni. Þessu til viðbótar erum við líka eina fiskeldisfyrirtækið í Vestmannaeyjum og á þann hátt erum við í ákveðnu skjóli hvað varðar smithættu og slíkt. Vestmannaeyjar eru kjörstaður fyrir þessa starfsemi,“ segir Lárus.
