Ísland stefnir í „30 fyrir 30“

Ísland hyggst vernda 30 prósent af hafsvæði sínu fyrir árslok 2028. Þetta tilkynnti Jóhann Páll Jóhannsson, umhverfis-, orku‑ og loftslagsmálaráðherra, á hafráðstefnu Sameinuðu þjóðanna í Nice. Friðuð svæði á hafinu við Ísland nema nú innan við tvö prósent, en með þessu nýja markmiði gengur Ísland til liðs við alþjóðlegt framtak sem kallast „30 fyrir 30“, þar sem markmiðið er að friða 30 prósent af landi og hafi heimsins fyrir árið 2030. Markmiðið byggir á verndun líffræðilegs fjölbreytileika, aðgerðum gegn loftslagsbreytingum og baráttu við mengun.

Ráðherrann lagði einnig áherslu á mikilvægi þess að beita varúðarreglunni varðandi djúp­sjávarnámuvinnslu. Vaxandi áhugi fyrirtækja á málmgröft í djúpinu hefur vakið áhyggjur hjá vísindamönnum sem vara við óafturkræfum skemmdum á vistkerfum sjávar. Ísland hefur ekki veitt neinar rannsóknarleyfi í þessu samhengi og hyggst ekki styðja við þróun djúpnámuiðnaðar nema vísindalegar forsendur séu skýrar og nægilegar.

Til að fylgja eftir markmiðinu um 30 prósenta vernd hafsvæða hyggst Ísland fullgilda nýjan hafréttarsamning Sameinuðu þjóðanna sem fjallar um vernd og nýtingu hafsins utan landhelgi ríkja. Norðurlöndin, þar með talið Ísland, kynntu einnig sameiginlega afstöðu til aukinnar verndar hafsins með áherslu á vísindarannsóknir, gögn og nýsköpun.

Einn helsti hvati að þessari umræðu er áhrifamikil heimildarmynd Davids Attenborough, Ocean with David Attenborough, sem sýnd var í maí 2025. Myndin fjallar um áhrif botnvörpuveiða, plastmengunar og mikilvægi þess að taka verndun hafsins alvarlega.