Sérstaða í sjófrystum afurðum
„Reynslan sem komin er á þessa vinnslu hjá okkur um borð er góð og í dag erum við að beinskera, bitaskera og vakúmpakka um eða yfir helmingi aflans í neytendaumbúðir. Svona mikil sérvinnsla í frystitogara er óþekkt á Íslandi og raunar er ekkert frystiskip mér vitanlega á norðurslóðum með svona tæknivædda fullvinnslu aflans, nema ef vera skyldi togarinn Berlin, nýr og vel búinn togari DFFU, erlendrar útgerðar Samherja sem tekinn var í notkun fyrr á árinu. Hér byggjum við mikið á íslenskum tæknibúnaði og hugviti og fyrir mig er mjög skemmtilegt að upplifa að stýra skipi þar sem verið er að fara alla leið í framleiðslu fyrsta flokks fiskafurða og með bestu tækni sem völ er á í dag,“ segir Björn Valur Gíslason, skipstjóri á franska frystitogaranum Emeraude sem óhætt er að segja að hafi mikla sérstöðu í fiskiskipaflotanum í Norðurhöfum og þó víðar væri leitað.
Skipið er með heimahöfn í Saint Malo í Frakklandi og er í eigu tveggja franskra útgerðarfyrirtækja en sjávarútvegsfyrirtækið Samherji á annað þessara fyrirtækja að hluta til. Emeraude er rúmlega 80 metra langt skip, norsk smíði og hóf útgerð í maí 2018 og hefur Björn Valur verið skipstjóri frá upphafi. Hann ræðir í viðtali við Sóknarfæri um útgerð skipsins og sérstöðu þess í afurðavinnslu.
Fjölþjóðlegt yfirbragð um borð
Emeraude er mest á þorskveiðum í Barentshafi norður af Noregi og á Svalbarðasvæðinu en veiðir einnig í Norðursjó og þá mest ufsa. Túrarnir eru 60-70 dagar í heild og um borð er 36-38 manna áhöfn. Megin aflaheimildir skipsins eru í Barentshafi og hafa líkt og hjá öðrum skipum á þessu veiðisvæðum dregist verulega saman á síðustu árum.
Segja má að það sé um flest alþjóðlegt yfirbragð í kringum útgerð skipsins þó kjarninn í áhöfn þess sé franskur. Björn Valur segir frönsku vera vinnumálið um borð en þar sem áhöfnin komi frá mörgum þjóðlöndum þurfi líka að notast við ensku, ekki síst þegar kemur að öryggisatriðum.
„Við erum oftast frá 5-7 þjóðlöndum um borð, flestir frá Frakklandi en svo einnig frá Íslandi, Þýskalandi, Portúgal, Rússlandi, Póllandi og fleiri löndum, allt afbragðs sjómenn sem hægt er að treysta á. Auk mín koma Baader-maðurinn okkar og einn vinnslustjóri frá Íslandi en aðrir yfirmenn í brú og vél, vélstjórar og stýrimenn eru franskir og að sjálfsögðu erum við svo með franskt eldhús. Annað væri nú ekki tekið í mál á frönsku skipi,“ segir Björn Valur brosandi. Hann segir ýmsar áskoranir felast í því að stýra svona fjölþjóðlegum starfsmannahópi. „Það er alltaf einhver munur á þjóðernum, sögu, hugsunarhætti, menningu, trúarbrögðum og viðhorfum til ýmissa hluta. Allt þarf þetta að vinna saman og taka tillit til og það krefst annars konar stjórnunar fyrir skipstjóra að tryggja að hópurinn vinni saman og að öll samskipti gangi greiðlega fyrir sig. Túrarnir eru langir og það gefur auga leið hversu brýnt er að allt gangi snurðulaust fyrir sig innan áhafnarinnar dag frá degi. Það var alveg nýtt umhverfi fyrir mig að taka við svona samsettri áhöfn þó að ég hafi langa reynslu af skipstjórn. Vissulega mikil áskorun en um leið mjög áhugaverð og skemmtileg reynsla,“ segir Björn Valur en um flest segst hann byggja fyrirkomulag og stjórnun um borð á því sem tíðkast á íslenskum skipum, t.d. hvað varðar vaktir í brú, átta tíma vaktakerfi áhafnar og fleira. Aðspurður hvort hann sé orðinn altalandi á frönsku eftir reynsluna í þessu starfi á Emeraude svarar hann því neitandi.
„Ég get nú ekki sagt það. Ég skil talsvert í frönsku en svo er það auðvitað þannig á svona vinnustað að þetta er svolítið sérhæft tungumál fyrir okkar daglegu vinnu og maður þjálfast í því. Þetta gengur bara prýðilega,“ segir hann.
Afurðirnar beint frá borði í verslanir
seg_soft
Vinnslutækni um borð í Emeraude er þannig að hægt er að vinna aflann í flök og skera í bita og vakúmpakka í neytendaumbúðir. Skipið er búið bæði lausfrystum og hefðbundinni pönnufrystingu fyrir flök en það er bitaskurðurinn og vakúmpökkun á hnakkastykkjum sem er sú tækni sem skapar skipinu algjöra sérstöðu. Neytendavörur sem fara beint frá borði og í verslanir í Frakklandi. „Við getum skorið hvert flak í 10-15 bitastærðir eða bara í þær stærðir sem markaðurinn vill og borgar fyrir. Smám saman hefur hlutfall fullunninna vara með þessum hætti úr aflanum verið að aukast hjá okkur og við tökum gjarnan stærri fiskinn í bitavinnsluna en það er þó allur gangur á því,“ segir Björn Valur en bitaframleiðslan fer öll á markað í Frakklandi en frosnu flökin fara einnig í talsverðum mæli á breskan markað. Bitaskurðarvélin um borð er frá Marel, frystikerfið frá Kælismiðjunni Frost og fiskvinnsluvélarnar eru frá Vélfagi svo að óhætt er að segja að á millidekkinu sé íslensk fiskvinnslutækni í stóru hlutverki. Norska fyrirtækið Optimar kom einnig að vinnslukerfinu og vakúmpökkunarbúnaðurinn kemur frá frönskum framleiðanda.
