Óvenju hlýtt yfirborð við suður- og norðurströnd
Hafrannsóknastofnun hefur birt fyrstu niðurstöður úr árlegum vorleiðangri sínum sem fram fór dagana 13.–26. maí 2025 með rannsóknarskipinu Þórunni Þórðardóttur. Leiðangurinn spannar allt landgrunnið og miðar að því að mæla hita og seltu sjávar, auk þess sem safnað er gögnum um plöntu- og dýrasvif. Niðurstöðurnar sýna áframhaldandi hlýnun sjávar.
Mikil hlýindi mældust á stórum hluta svæðisins, einkum við Suður-, Suðaustur- og Norðurland, þar sem hitastig sjávar í yfirborðslögum fór allt að 3,2 gráðum yfir meðaltal áranna 1991–2020. Við Selvogsbanka mældist yfirborðshitinn rúmlega 9°C, og við Siglufjörð fór hann upp í 7,8°C – sem er óvenjulega hátt á þessum árstíma. Samhliða mældist sjórinn selturíkari en að meðaltali, sem bendir til aukins innstreymis hlýsjávar frá Atlantshafi.
Kaldur pólsjór við ystu norðvesturstöðvar
Þrátt fyrir almenna hlýnun á yfirborði kom einnig í ljós verulega kaldur og ferskur sjór á ystu stöðvum á Kögursniði, þar sem hitinn fór niður í –0,5°C, eða allt að fjórum gráðum undir meðaltali. Þetta sýnir að kalda pólsjórinn á enn greiða leið til svæðisins norðvestur af Íslandi og heldur áfram að hafa áhrif á hafstraumakerfið í kringum landið.
Plöntusvif í miklu magni
Frumframleiðni sjávar var mikil, sem kemur fram í háum styrk blaðgrænu á mörgum stöðum. Svifþörungar af ættkvíslunum Pseudo-nitzschia, Phaeocystis og Thalassiosira voru ráðandi á mismunandi svæðum, og mældist blaðgræna víða yfir 5 mg/m³, sem telst hátt á þessum árstíma. Slíkur þörungablómi styður við grunn fæðukeðju sjávar og hefur jákvæð áhrif á lífríkið, svo framarlega sem eiturefni koma ekki við sögu.
Dýrasvif öflugt fyrir norðan
Dýrasvifsmagn var mest við Norður- og Norðausturland, þar sem það mældist yfir langtímameðaltali. Á hinn bóginn var magn þess undir meðaltali við suður- og vesturströnd. Tegundirnar Calanus finmarchicus og stærri systurtegundin C. hyperboreus voru ríkjandi í sýnunum, sem er dæmigert fyrir þessa árstíð og svæði.
Langtímavöktun lykilatriði
Leiðangurinn er hluti af reglubundinni vöktun Hafrannsóknastofnunar á vistkerfi sjávar í kringum Ísland. Breytingar í hita, seltu og líffræðilegri framleiðni eru mikilvægir mælikvarðar á ástand sjávar og áhrif loftslagsbreytinga. Nánari greiningar og ítarleg skýrsla verða birtar síðar á árinu.
