Höfum náð árangri en betur má ef duga skal
„Faxaflóahafnir reka meginhluta starfsemi sinnar í þéttri borgarbyggð og við erum fullmeðvituð um að slíkum rekstri fylgir mengun sem við reynum að halda eins mikið niðri og mögulegt er. Þar er baráttan við losun gróðurhúsalofttegunda efst á blaði. Tölur úr grænu bókhaldi okkar sýna að þrátt fyrir verulega aukin umsvif hefur okkur tekist að stöðva aukningu losunar frá starfseminni en við viljum gera betur og erum með ýmislegt í undirbúningi til að tryggja það,“ segir Gunnar Tryggvason, hafnarstjóri Faxaflóahafna í samtali við Sóknarfæri.
Spornað gegn mengun
Faxaflóahafnir starfa samkvæmt vottuðu umhverfisstjórnunarkerfi ISO 14001 og er lögð áhersla á að fyrirtækið sé leiðandi og til fyrirmyndar í umhverfismálum. Í grænu bókhaldi fyrirtækisins er haldið utan um og upplýst reglubundið um árangurinn og hefur hann verið umtalsverður á síðustu árum. Losun gróðurhúsalofttegunda frá starfseminni árið 2023 var 1.228 tonn CO2 ígildi og hafði hún farið vaxandi árin á undan. Það ár hafi hins vegar tekist að draga úr losuninni þrátt fyrir verulega aukningu starfseminnar. Í síðustu ársskýrslu Faxaflóahafna kemur fram að árið 2023 höfðu heildarinnkaup á jarðefnaeldsneyti Faxaflóahafna, vegna m.a. reksturs bifreiða og dráttarbáta, dregist saman um 44% samanborið við árið 2016. Nú eru um 60% ökutækja í eigu Faxaflóahafna knúin hreinorku og markvisst er unnið að kolefnisbindingu með eigin skógrækt og endurheimt eigin votlendis. Mestur árangur mun þó nást þegar fullri raftengingu hafnanna er lokið en lokasprettur þess verkefnis er þegar hafinn.
Ívilnanir og refsiákvæði
Á síðasta ári komu 260 skemmtiferðaskip til hafna Faxaflóahafna með ríflega 320.000 farþega. Vitað er að siglingu slíkra skipa til landsins fylgir mengun, sem stafar þó fyrst og fremst af siglingu þeirra á höfum úti, en einnig þegar þau liggja við bryggju þar sem jarðefnaeldsneyti knýr þá vélar þeirra sem tryggja þeim orku til hitunar og lýsingar. Faxaflóahafnir hafa á liðnum árum unnið skipulega að uppbyggingu raftenginga fyrir stærri skip sem koma til hafnar og vill fyrirtækið þannig leggja sitt af mörkum til að draga úr útblæstri gróðurhúsalofttegunda og bæta loftgæði þeirra sem búa í nágrenni hafnanna með því að draga úr losun loftmengunarefna í andrúmsloftið.
Gunnar segir að Faxaflóahafnir geri allt sem þau geti til að örva útgerðirnar til að draga úr notkun olíu til þess arna, m.a. með því að gefa afslátt af hafnargjöldum. Einnig hafi Faxaflóahafnir nú loksins lagalega heimild til að refsa þeim aðilum sem ekki halda mengun í lágmarki. „Við beitum þessum tækjum miskunnarlaust og get ég nefnt að mest mengandi skipin geta þurft að greiða álag sem nemur allt að 75% af hafnargjöldum. Það mikilvægasta í þessu er hins vegar að koma stóru farþegaskipunum alfarið yfir á rafmagn. Samkvæmt Evróputilskipunum mega mengandi farþegaskip ekki liggja í evrópskum höfnum frá árinu 2030 en við ætlum að vera á undan og tryggja skipunum fullkomnar raftengingar strax á árinu 2027. Þá munu vonandi öll farþegaskip í Faxaflóahöfnum geta slökkt á vélum sínum og útblástur úr reykháfum þeirra því heyra sögunni til. Það er gríðarlegur áfangi og fagnaðarefni, “ segir Gunnar.
Skipulegar aðgerðir
Faxaflóahafnir tóku í gagnið fyrstu stóru landtenginguna við Sundabakka í desember 2022 fyrir stærstu flutningaskipin sem gerð eru út en það verkefni var unnið í samstarfi við Eimskip og Veitur með stuðningi umhverfis-, orku- og loftslagsráðuneytis. „Á síðasta ári tókum við svo í gagnið raftengibúnað hér við Faxagarð sem getur þjónað minni skemmtiferðaskipum. Í framhaldi af því hófst svo þriðji og síðasti áfanginn en það er að koma upp háspennubúnaði fyrir stóru farþegaskipin sem liggja við Skarfabakka í Sundahöfn. Veitur vinna nú að byggingu nýrrar aðveitustöðvar við Sægarða, sem er forsenda verkefnisins og stefnum við á að taka öflugan háspennubúnað í notkun innan 3ja ára. Þetta er heildarfjárfesting upp á um þrjá milljarða króna en við höfum leitað eftir fjármögnun frá opinberum sjóðum og vonum auðvitað að þeir séu tilbúnir að koma til liðs við okkur með einhverjum hætti.“
