Litlar breytingar á aflahlutdeild stærstu útgerðanna

Litlar breytingar eru á hvaða fyrirtæki eru í efstu sætunum frá því sams konar upplýsingar voru birtar í mars sl. í kjölfar úthlutunar aflamarks í deilistofnum um áramót og ákvörðunar á aflamarki í loðnu. Eins og undanfarin ár eru HB Grandi og Samherji í tveimur efstu sætunum. HB Grandi er með um 10,4% af hlutdeildunum en var í mars með 10,9%. Samherji er með 6,7%. Samanlagt ráða þessi tvö stærstu útgerðarfyrirtæki landsins því yfir 17,6% af hlutdeildunum í kvótakerfinu. Í 3. til  5. sæti eru Síldarvinnslan í Neskaupstað, FISK-Seafood Sauðárkróki og Þorbjörn í Grindavík.

Þegar skoðuð er krókaaflahlutdeild útgerða þá er röðin á stærstu útgerðunum þannig að Jakob Valgeir í Bolungarvík er stærsta útgerðin með 6,42% krókaaflahlutdeildanna en það er verulega umfram leyfilegt hámark sem er 5%. Sjá um viðbrögð Fiskistofu við því neðar í þessari frétt. Í öðru sæti er Grunnur í Hafnarfirði með 4,6% og Einhamar Seafood með 4,1%.

Aflaheimildir 100 stærstu

Fiskistofa hefur eftirlit með því að yfirráð einstakra aðila yfir aflahlutdeildum fari ekki umfram þau mörk sem lög kveða á um. Í eftirfarandi töflum kemur fram staða aflaheimilda þeirra 100 útgerða sem ráða yfir mestum aflahlutdeildum 1. september sl. eftir úthlutun aflamarks í upphafi nýs fiskveiðiárs. Sambærilegar upplýsingar koma einnig fram um þær 50 útgerðir sem ráða yfir mestum krókaaflahlutdeildum. Á meðfylgjandi töflum eru hlutdeildir brotnar niður á kennitölur einstakra lögaðila, en ekki hefur farið fram skoðun á því hvort fyrirtæki teljist vera í eigu tengdra aðila skv. 13. gr. laga nr. 116/2006.  Fiskistofa skoðar slík möguleg tengsl aðila eftir birtingu þessara gagna.

Útreikningur á hlut einstakra fyrirtækja í öllum aflahlutdeildum fer fram á grundvelli 3. mgr. 13. gr. laga nr. 116/2006. Úthlutað aflamark fyrirtækis í hverri kvótategund á grundvelli hlutdeilda er reiknað til þorskígilda. Þorskígildin sem þannig eru eignuð hverju fyrirtæki eru síðan lögð saman. Hlutfall þorskígilda sem tilheyra fyrirtæki fæst með því að deila heildartölu úthlutaðra þorskígilda upp í þau þorskígildi sem tilheyra fyrirtækinu. Sú hlutfallstala sýnir hve stórt hlutfall hlutdeildir fyrirtækis eru af öllum hlutdeildum. Útreikningurinn til þorskígilda tekur til allra tegunda annarra en þeirra sem alfarið veiðast utan íslenskrar lögsögu en eru þó kvótabundnar, þ.e. þorskur í Barentshafi og rækja á Flæmingjagrunni eru ekki talin með.

Aflahlutdeild 1. september 2018 – 100 stærstu

Krókaaflahlutdeild  1. september 2018 – 50 stærstu

Hér má sjá til samanburðar töflur frá september 2017 yfir þær útgerðir sem þá réðu yfir mestum aflaheimildum:

Aflahlutdeild 1. mars 2018 – 100 stærstu

Krókaaflahlutdeild  1. mars 2018 – 50 stærstu

Fjöldi útgerða sem ráða yfir hlutdeildum

Fiskistofa hefur tekið saman upplýsingar um fækkun útgerða sem ráða yfir hlutdeildum frá fiskveiðiárinu 2005/2006 til og með fiskveiðiárinu 2017/2018. Stöplaritið hér að neðan sýnir þessa fækkun. Handhafar bæði  aflamarkshlutdeilda og krókaaflamarkshlutdeilda eru taldir með hvert fiskveiðiár.  Línuritið á myndinni sýnir heildarúthlutun aflamarks í þorskígildum 1. september ár hvert.

Reglur og eftirlit með hámarkshlutdeildum

Samkvæmt lögum um stjórn fiskveiða má heildaraflahlutdeild fiskiskipa í eigu einstakra eða tengdra aðila ekki fara yfir 12% af samanlögðu heildarverðmæti aflahlutdeilda allra tegunda. Þá má aflahlutdeild í þorski ekki fara yfir 12%. Í ýsu, ufsa, grálúðu, steinbít, síld og loðnu má hún ekki fara yfir 20% og í karfa ekki yfir 35%.

Heildarkrókaaflahlutdeild einstakra eða tengdra aðila má ekki fara yfir 5% af samanlögðu heildarverðmæti krókaaflahlutdeilda. Þá má krókaaflahlutdeild fiskiskipa í eigu einstakra eða tengdra aðila ekki fara yfir 4% í þorski og 5% í ýsu.

Þeim sem vilja kynna sér frekar reglur um hámarksaflahlutdeildir er bent á ákvæði 13. og 14. gr. laga um stjórn fiskveiða nr. 116/2006 með síðari breytingum.

Eina fyrirtækið sem  fer yfir  hámarkshandhöfn á hlutdeildum er Jakob Valgeirsem ræður yfir  6,42% krókaaflahlutdeilda og þar af  eru yfirráð yfir  6,08% krókaaflahlutdeilda í þorski og 7,77% krókaaflahlutdeilda í ýsu.  Fyrirtækið hefur ákveðinn frest til að leiðrétta þá stöðu og mun Fiskistofa fylgja því máli eftir í samræmi við reglur þar um.

Ljósmynd Hjörtur Gíslason.