Sjávarútvegur í samtímanum
„Umræða um sjávarútveg hefur verið allnokkur undanfarnar vikur og veldur mestu frumvarp um veiðigjald. Því miður snýst umræðan nær eingöngu um einn afmarkaðan þátt í íslenskum sjávarútvegi. Það er: hversu hátt á veiðigjaldið að vera? Ekki nóg með það, heldur er þar oftar en ekki vísað til örfárra fyrirtækja sem náð hafa bestum árangri, en hátt í þúsund aðilar greiða veiðigjald. Skoðanaskipti um nánast allt annað í íslenskum sjávarútvegi liggja óbætt hjá garði og er það miður. En um hvað á að ræða, kann einhver að spyrja; hér verða nokkur dæmi gefin.“
Svo ritar Heiðrún Lind Marteinsdóttir framkvæmdastjóri Samtaka fyrirtækja í sjávarútvegi pistli sem birtur er á heimasíðu samtakanna. Pistillinn birtist fyrst í Morgunblaðinu.
Framsækinn
Íslenskur sjávarútvegur er einhver sá framsæknasti í heimi. Kerfið sem við búum við, aflamarkskerfið, er stærsta einstaka ástæðan. Umgangur um auðlindina er allur annar en áður var og leitast er við að nýta fiskistofna með sjálfbærum hætti svo ekki sé gengið á rétt komandi kynslóða til að nýta þá. Vinna við að rétta af stofna við Íslandsstrendur hefur gengið vel og hún mun halda áfram. Fyrir rúmum 40 árum lét þáverandi sjávarútvegsráðherra hafa það eftir sér að Íslendingar lifðu ekki á varkárninni einni saman, þegar ástand þorskstofnsins var kynnt fyrir honum í svokallaðri „Svartri skýrslu“. Veiðiráðgjöf samtímans byggist á vísindalegri niðurstöðu og hefur gert undanfarin ár. Á því verður ekki breyting og við munum lifa á varkárninni einni saman í umgengni okkar við nytjastofna hafsins.
Ekki ríkisstyrktur
Íslenskur sjávarútvegur er ekki ríkisstyrktur, eins og víða um heim þar sem mönnum er beinlínis greitt fyrir að sækja sjóinn. Á Íslandi er þessu þveröfugt farið. Íslenskur sjávarútvegur er skattlagður sérstaklega umfram aðrar atvinnugreinar í landinu með auðlindagjaldi, þótt fjölmörg önnur fyrirtæki og geirar atvinnulífsins nýti sér auðlindir landsins við verðmætasköpun. Þetta má hafa í huga þegar krafist er sífellt hærri gjalda af sjávarútveginum. Við auðlindagjaldið bætast svo auðvitað öll önnur gjöld sem sjávarútveginum ber að standa skil á, eins og öðrum fyrirtækjum í landinu.
Einstakt samspil
Íslenskur sjávarútvegur og íslensk iðnfyrirtæki hafa sameiginlega náð stórkostlegum árangri á undanförnum árum. Engum blöðum er um það að fletta að fjölmörg iðnfyrirtæki á Íslandi, til dæmis Marel í Reykjavík, Valka í Kópavogi, Skaginn3X á Akranesi og Vélfag í Ólafsfirði, hafa öll átt í nánu samstarfi við sjávarútvegsfyrirtæki við þróun á sinni framleiðslu. Það sem meira er; íslensk sjávarútvegsfyrirtæki hafa leitað eftir lausnum hjá þessum fyrirtækjum og þegar lausnin er fundin er hægt að hefja útflutning, sem sífellt er að aukast. Samkvæmt úttekt Deloitte námu tekjur tækni- og framleiðslufyrirtækja, sem rekja má til sjávarútvegs, tæpum 50 milljörðum króna á árinu 2016. Innan þessara fyrirtækja hafa orðið til verðmæt störf fyrir vel menntað fólk. Þessi störf hefðu aldrei orðið til, ef ekki væri fyrir framsækin og öflug fyrirtæki í sjávarútvegi.
Sérstaða í umhverfismálum
Íslenskur sjávarútvegur hefur algera sérstöðu þegar litið er til árangurs við að draga úr olíunotkun. Olíunotkun á Íslandi hefur aukist frá árinu 1990 um 349 þúsund tonn, eða 57%. Á sama tíma hefur hún dregist saman í sjávarútvegi um 114 þúsund tonn, eða 46%. Sú þróun mun halda áfram á komandi árum, ef ekki verður þrengt að getu sjávarútvegsins til þess að fjárfesta. Á þessum vettvangi er til mikils að vinna.
Varðveitum stöðuna
Eins og sést af því sem hér hefur verið skrifað verðskuldar íslenskur sjávarútvegur fjölbreyttari umræðu en um veiðigjald örfárra útgerða og meintan ofurhagnað. Krafturinn í íslenskum sjávarútvegi er gríðarlegur og staða hans einstök á heimsvísu. Við höfum lagt mikið á okkur til þess að ná henni. Við eigum að vera stolt af henni og á stundum mætti velta því fyrir sér hvernig við ætlum að varðveita þessa dýrmætu stöðu.“